සොබාදහමේ චමත්කාරජනක දායාදයක් වන නියඟලා පිළිබඳ කතාබහේදී බොහෝ දෙනකුගේ සිහියට නැඟෙනුයේ මාරන්තික විෂකි. එයට හේතුව අතීතයේ බොහෝ දෙනා දිවි තොර කර ගැනීමට නියඟලා කෑ බව අප අසා තිබීමය.
කෙසේ වෙතත් නියඟලා යනු ආයුර්වේද වෙදකමේ වටිනා ඔසුවක් ලෙස භාවිත වී ඇති ශාකයක් බව ද සිහි තබා ගත යුතු ය. ශ්රී ලංකාවේ, ඉන්දියාවේ මෙන්ම අප්රිකාවේ ද ඔසුවක් ලෙස භාවිතයට ගැනෙන නියඟලා විශේෂයෙන් යොදාගෙන ඇත්තේ සමේ රෝග, පිළිකා, ලිංගික රෝග සහ කාන්තාවන්ගේ රෝග වෙනුවෙනි. සර්ප විෂ, ගෝනුසු විෂ වැනි සත්ත්ව විෂ නැසිමටත්, කල්ගිය තුවාල හා උඳුගොව්වා කෑම සඳහාත් බාහිර ආලේප වශයෙන් යොදාගැනේ.
උද්භිද විද්යාත්මකව ද්වීලිංගික ශාකයක් වන නියඟලා අලයෙහි ස්වරූපය අනුව වෙදකමේ දී ස්ත්රී සහ පුරුෂ ලෙස වර්ග කිරීමකට ලක් කෙරේ. පොත පතෙහි කියැවෙන්නේ ස්ත්රී අලය වටකුරු හැඩයක් ගන්නා අතර පිරිමි අලය නඟුලක හැඩය ගන්නා බවය.
කෙසේ වෙතත් නියඟලා අල ඖෂධ සඳහා යොදා ගන්නේ එහි ඇති විෂ මරා දමා ය. ඒ සඳහා හොඳින් සෝදා පෙති කපා ගත් නියඟලා අල ගව මූත්රවල විසි හතර පැයක් බහා තබා පසුව උණුවතුරෙන් සෝදා, වේළා ගත යුතු බව ද කියැවේ.
කටු පඳුරු සහිත ලඳු කැලෑ ආශ්රිතව දක්නට ලැබෙන නියඟලා ශාකය විශේෂයෙන් පුත්තලම, මන්නාරම වැනි ප්රදේශවල බහුලව හඳුනාගත හැකියි. සංස්කෘත බසින් ශක්රපුස්පී, අග්නිජිහ්වා, විශල්යා, පුෂ්පසෞරහා, සිරිදිස්තා, ශ්රක්රපුෂ්පා ආදී නම්වලින් හැඳින්වේ.
ආරෝහන ශාක ගණයෙහිලා සැලකෙන මෙය Colchicaceae කුලයට අයත් වන බහුවාර්ෂික වැලකි. පොළොවෙහි හෝ ආධාරක ශාකයක් මත මීටර් 4 – 5 පමණ දිගට වර්ධනය වේ. පළලින් සෙ.මී. 5ක් පමණ වන මෙම ශාකයේ පත්ර සෙ.මී. 15ක පමණ දිගක් ගනී.
කෙළවර තීව්ර වන මෙම ශාක පත්රවල කෙළවර පහුරක ආකාරයට නිම වී තිබීම ද විශේෂත්වයකි. නියඟලා අප්රිකාවට හා ආසියාවට ආවේණික ශාකයක් වන අතර ඉතා දැකුම්කලු නියඟලා මල සිම්බාබ්වේ ජාතික පුෂ්පය ද වේ. නියඟලා වැල්වල හටගන්නා රතු කහ තැඹිලි මිශ්ර මනරම් පුෂ්පය රක්ත වර්ණයට හැරෙන්නේ මේරීමත් සමඟය.
මෙරට බොහෝ ප්රදේශවල ‘නියඟලා’ නැත හොත් ‘ලියනඟලා’ නමින් හැඳින්වෙන මෙම පුෂ්පය දැකගත හැකිය. ඉතා අලංකාර නියඟලා පුෂ්පය ආහාරයට ගැනීමෙන් මරණයට පත් විය හැකි අතර මල මෙන්ම මෙහි අල ද විෂ සහිත වේ.
මුළු ශාකය පුරාම කොල්විසීන් නමැති ඇල්කලොයිඩ විෂ රසායනය පිරී පවතින අතර නියඟලා අල දවල් කාලයේ විෂ සහිත බවටත් නියඟලා මල රාත්රී කාලයේ විෂ සහිත බවටත් ජනප්රවාදයේ එන මතය සත්යයක් බව මේ වන විට පර්යේෂණවලින් ද සනාථ වී තිබේ.
කෙසේ වෙතත් නියඟලා ශාකය සම්බන්ධයෙන් හඳුනාගත හැකි යහපත් ප්රවණතාවක් වනුයේ එම ශාකය වාණිජ ව වගා කිරීම ඇරඹීමය. නියඟලා වගා කිරීම සඳහා සුදුසු පරිසර තත්ත්වයන් ඇත්තේ ශ්රී ලංකාව, අප්රිකාව, ඉන්දියාව වැනි රටවලය.
නියඟලා ශාකයේ ඇති ඖෂධීය ගුණ භාවිත කරමින් විදෙස් විනිමය රට තුළට කැන්දවිය හැකි ක්රමෝපායක් ලෙස නියඟලා අපනයනයට එම රටවල් ක්රමයෙන් මං පෙත් විවර කරගනිමින් සිටීම විශේෂත්වයකි. මහා පරිමාණ වාණිජ වගාවක් ලෙස නියඟලා වගා කරන ඉන්දියානුවන් එම ශාකයේ කොළ, අල සහ ඇට ඖෂධ ලෙස භාවිතයට ගත හැකි වන පරිදි විශාල අස්වැන්නක් ලබා ගනී.
අද වන විට ශ්රී ලංකාව තුළ නියඟලා වැනි ඔසු භාවිතයට නොගන්නා තරමට දුරස්ව පැවතිය ද අප්රිකාව සහ ඉන්දියාව තවමත් නියඟලා ඔසුවක් ලෙස භාවිත කරයි. එසේ ම මේ වන විට බටහිර වෙදකම සඳහා ඔසු නිපදවීමට ද නියඟලා යොදාගැනීම විශේෂත්වයකි.
බටහිර රටවල් නියඟලා විසිතුරු ශාකයක් ලෙස මෙන්ම කැපුම් මල් කර්මාන්තය සඳහා ද යොදා ගන්නා අතර ඒ වෙනුවෙන්ම වැඩි දියුණු කළ ප්රභේද ඔවුන් සතුය. විදෙස් රටවල නියඟලා මල් විවාහ උත්සවවලදි මනාලියන් හැඩගැන්වීමේදී, මල් කළඹ සැකසීමේදී, උත්සව ශාලා අලංකාර කිරීමේදී යොදාගැනීමේ නව ප්රවණතාවක් ද හඳුනාගත හැකිය.
මෙයාකාරයෙන් බලන කල මෙරට කෘෂිකර්මාන්තයේ නව ප්රබෝධයක් ඇති වෙමින් පවතින මේ යුගයේදී ලඳු කැලෑ ගානේ පිපී පිපී පරව යන සොබා අසිරි සපිරි නියඟලා මලටත් නියඟලා ශාකයේ ඖෂධීය ගුණ සමුදායටත් වාණිජ වටිනාකමක් එක් කිරීමට අපට ද අවස්ථාව උදා වී තිබේ. එහෙයින් නියඟලා වාණිජව වගා කිරීමේ ව්යාපෘති වැඩි දියුණු කිරීමේ සැලසුම් සහගත වැඩපිළිවෙළක අවශ්යතාව අප විසින් ද නොපමාව හඳුනාගත යුතු ය.
කාංචනා සිරිවර්ධන
නව අදහස දක්වන්න